Σάββατο 3 Δεκεμβρίου 2011

ΔΑΣΚΑΛΕ ΦΟΥΡΑΚΗ ΙΩΑΝΝΗ ΕΙΣ ΤΟ ΕΠΑΝΕΙΔΗΝ

ΤΙ ΚΙ ΑΝ ΠΕΡΑΣΕ 1 ΕΤΟΣ ΤΙ ΚΙ ΑΝ ΠΕΡΑΣΟΥΝ 24, Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΔΕΝ ΑΝΕΧΩΡΗΣΕ, ΑΠΛΑ ΠΡΟΠΟΡΕΥΕΤΑΙ ΚΑΙ ΜΑΣ ΔΕΙΧΝΕΙ ΑΚΟΜΑ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΙΕΡΟΤΑΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΝΑΟ.

ΔΑΣΚΑΛΕ ΜΟΥ, ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΘΑ ΒΡΕΘΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΕΦΕΣΣΟ, ΑΝΑΜΕΝΟΥΜΕ ΟΛΟΙ....

Τρίτη 25 Οκτωβρίου 2011

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

ΟΡΦΙΚΑ
(ΓΡΑΠΤΑ ΣΤΗΝ ΑΓΕΛΑΣΤΟΣ ΠΕΤΡΑ)
Το 580-577 τα κατέγραψε η επιτροπή του Ορφικού Ονομάκριτου (ο Κέρκοπας, μαθητή του Πυθαγόρα, και δυο Ορφείς, δηλαδή τον Ορφέα τον Καμαριναίο και του Ορφικού Ορφέα τον Κροτωνιάτη, ο Μελάμπους και κυρίως ο Επιμενίδης)
με εντολή του Πεισίστρατου

1.   «Χρησμοί του Μουσαίου», οι οποίοι αποδίδονται στον Ονομάκριτο
2.  «Τελετές», κι αυτές αποδίδονται επίσης λένε ότι είναι του Ονομάκριτου
3.  «Εις Αδου κατάβαση», αποδίδεται στον Ορφέα Καμαριναίο ή Σαμίου Πρόδικου ή του Πυθαγόρειου Κέρκωπα
4. «Ιεροί Λόγοι» σε 24 ραψωδίες του Θεσσαλού Θεόγνητου ή του Πυθαγόρειου Κέρκωπα
5. «Αργοναυτικά» του Ορφέα του Κροτονιώτη ή του Ονομάριτου
6. «Δωδεκαεντηρίδες» του Ονομάκριτου και του Ορφέα τον Καμαριναίο
7. «Θεογονίαν του Μουσαίου», σε 1.200 στοίχους, του Ονομάκριτου
8. «Υποθήκες του Μουσαίου» είναι του Ονομάκριτου

9. «Λιθικά», γίνετε λόγος για σκάλισμα πολύτιμων λίθων, ή «Ογδοηκοντάλιθος», μετά τα Τρωϊκα
      10. «Ονομαστικό» (κάποιοι το έχουν ταυτίσει με τους 88 Ύμνους), σε 1.200 στοίχους, 600 π.Χ.
      11.  «Τριαγμοί, λέγεται ότι είναι του τραγικού ποιητή Ίωνα (442), λεγόμενα Ιεροστολικά,
             Νεοτευκτικα
12.  «Σωτηρία», είναι του Συρακούσιου Τιμοκλή (440 π.Χ.) ή Περσίνου του Μιλήσιου
13.  «Κρατήρες», το έργο αυτό αποδίδεται στον Ζώπυρο (350-300 π.Χ.).
14.  «Θρονισμούς μητρώους» είναι του Νικία του Ελεάτου.
15.  «Βακχικά» είναι του Νικία του Ελεάτου.
16.  «Πέπλο και Δίκτυον» του Πυθαγόρειου Βροντίνου
17.  «Καταζωστικο» του Πυθαγόρειου Βροντίνου
18.  «Κορυβαντικό» του Πυθαγόρειου Βροντίνου
19.  «Ύμνοι» του Πυθαγόρειου Βροντίνου
20.  «Φυσικά», τα οποία λένε πως είναι του Πυθαγόρειου Βροντίνου 
21, «Καλλιμάχου Ύμνοι», Καλλίμαχος (310-240 π.Χ.)
22.  «Αστρονομία»
23.  «Αμμοσκοπία»
24.  «Θυηπολικό»
25.  «Ωοθυτικά ή Ωοσκοπικά», σε στοίχους

Τα σωζόμενα μέχρι της ημέρες μες είναι τα εξής:
1. "Αργοναυτικά"
2. "Ύμνοι", 88 ύμνοι της Ορφικής λατρείας εκ 1133 στοίχων
3. "Λιθικά"εξ 768 στίχων, στα οποία ο Ορφεύς διδάσκει τον Θεοδάμαντα περί της χρησιμότητος και της μυητικής αξίας 20 πολύτιμων και ημιπολύτιμων λίθων
4. "Αποσπάσματα" και τα "Ανέκδοτα":
α.Περικοπές απωλεσθέντων Ορφικών κειμένων, διασωσθέντα σε άλλα έργα Ελλήνων και
β.περισωσθείσαι επιγραφές, στις οποίες αναφέρονται πληροφορίες σχετικά με τον Ορφισμό.


 
ΣΟΦΟΚΛΗΣ 496-406, 90 ετών
1.               Αίας 468, 32 ετών
2.                Τραχίνιαι 444, 53 ετών
3.                Αντιγόνη 442-441, 55-56 ετών
4.                Οιδίππους τύραννος 430, 66 ετών
5.                Ηλέκτρα 413, 83 ετών
6.                Φιλοκτήτης 409, 87 ετών

7.                Οιδίππους επί Κολωνώ 401


 
ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ 480-406, 74 ετών
1.           Ρήσος 453, 27 ετών
 2.           Άλκηστις 438, 42 ετών
3.           Κύκλωψ 436-426, 44-54 ετών (Σατυρικό)
4.           Mήδεια 431, 49 ετών
5.           Ιππόλυτος 428, 52 ετών
6.           Ανδρομάχη 426-424, 54-56 ετών
7.           Εκάβη 424, 56 ετών
8.           Ηρακλής μαινόμενος 424, 56 ετών
9.           Ικέτιδες 424-421, 56-59 ετών
10.      Ηρακλείδαι 420-415, 60-65 ετών
11.      Ίων 418-414, 62-64 ετών
12.      Τρωάδες 415, 63 ετών
13.      Ιφιγένεια εν Ταύροις 415-412, 63-66 ετών
14.      Ηλέκτρα 413 π.Χ., 67 ετών
15.      Ελένη 412 π.Χ. 68 ετών
16.      Φοίνισσαι 410 π.Χ., 70 ετών
17.      Ορέστης 408 π.Χ., 72 ετών
18.      Υψιπύλη 408 π.Χ., 72 ετών (αποσπασματικά σωζόμενη, σε συμπλήρωση)

19.      Βάκχαι 405 π.Χ., μετά θάνατον
20.      Ιφιγένεια εν Αυλίδι 405 π.Χ., μετά θάνατον
21.      Κρήτες, (αποσπασματικά σωζόμενη, σε συμπλήρωση)

 
ΑΝΤΙΦΩΝ 480-411, 69 ετών
1.       Φαρμακείας κατά της μητρυίας 430, 50 ετών
2.       Περί του πρώτου φόνου 428, 52 ετών
3.       Περί του Ηρώδου φόνου 417-414, 63-66 ετών
4.       Περί του χορευτού 412, 68 ετών
Επίσης σώθηκαν αρκετά αποσπάσματα από λόγους που υπήρχαν στην αρχαία συλλογή. Από τα
αποσπάσματα αυτά πρέπει να μνημονευθεί ιδιαίτερα το τμήμα του "Περί της Μεταστάσεως". Από
τους τίτλους λόγων "Περί του Σαμοθρακών φόρου" και "Περί του Λινδίων φόρου".



Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2011

ΟΙ ΚΟΡΥΦΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ



ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΙΔΕΕΣ (ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ) 20 ΕΚΠΡΟΣΩΠΩΝ ΑΠΟ 16 ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ,
ΠΟΥ ΘΕΩΡΩ ΟΤΙ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΤΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

1.ΙΩΝΕΣ Ή ΦΥΣΙΚΟΙ
1.1. Αναξίμανδρος (610-564 π.Χ.). Ήταν συμπολίτης του Θαλή, νεότερος, μαθητής και διάδοχός του στη σχολή της Μιλήτου. Ο 1ος που είχε το θάρρος να γράψει σύγγραμμά «περί Φύσεως». Υποστήριζε ότι η αρχή των όντων και φαινομένων ήταν το άπειρο, δηλαδή η αιώνια και συνεχώς μεταβαλλόμενη ύλη, ως αρχέγονο, αγέννητο, ανώλεθρων και αθάνατο στοιχείο. Επινόησε το πρώτο ηλιακό ημερολόγιο, σχεδίασε τον πρώτο χάρτη της έως τότε γνωστής γης και ασχολήθηκε με βιολογικά ζητήματα. Ως αρχή των όντων θεωρούσε «λεπτή» και απέραντο πρώτη ύλη δίχως καμία ιδιότητα, δηλαδή το «Άπειρον», από το οποίο εκπορεύονται και σχηματίζονται οι κόσμοι, και στο οποίο, και πάλιν, άπαντα επιστρέφουν. Το Άπειρον μεταμορφώνεται στα άλλα 4 στοιχεία, τα οποία μεταβάλλονται στα όντα του κόσμου, για να επιστρέψουν, φθειρόμενα, σ΄ εκείνο που αρχικά προήλθαν. Λέγεται, ότι κάποτε που παρεπιδημούσε στη Σπάρτη, ειδοποίησε τους κατοίκους της για επικείμενο σεισμό, ο οποίος πράγματι επισυνέβη. Τα άστρα έγιναν εκ πύρινου δακτυλίου, περιεβλήθησαν δε κατόπιν υπό αέρος. Εις τον αέρα αυτόν υπάρχουν πόροι, δια τον οποίον διαφεύγει το φως των και έτσι τα άστρα γίνονται ορατά. Όταν οι πόροι αυτοί σφραγιστούν, προκαλούνται οι εκλείψεις.

«Ο, ΤΙ ΕΧΕΙ ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΥΤΕ ΑΙΩΝΙΟ ΟΥΤΕ ΧΩΡΙΣ ΤΕΛΟΣ»
«ΤΟ ΑΠΕΙΡΟ ΤΗΣ ΦΥΣΕΩΣ ΕΙΝΑΙ Η ΑΙΤΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΓΕΝΝΙΟΥΝΤΑΙ ΟΛΑ ΤΑ ΟΝΤΑ»

1.2. Αναξιμένης (585-528 π.Χ.). Τα πάντα φτιάχτηκαν από τον "αέρα", ουσία αεικίνητη, απεριόριστη, που βρισκόταν σε διαρκή αλλοίωση. Η βασική ιδιότητα του ήλιου έγκειται στη δυνατότητά του να πυκνώνεται (οπότε και δίνει τα νέφη, το νερό, τη γη, τις πέτρες) και να αραιώνεται (τότε φτιάχνεται η φωτιά, από την οποία γίνονται τα αστέρια και ο ήλιος). Φανταζόταν τη γη μια πλατεία που στέκει μετέωρη στον αέρα και που γύρω της περιστρέφεται όλο το ουράνιο σύστημα. Ο Αναξιμένης είναι ο πρώτος που υποστήριξε ότι η σελήνη παίρνει το φως της από τον ήλιο. Καταπιάστηκε να εξηγήσει και τις εκλείψεις του ήλιου και της σελήνης. Έδωσε ενδιαφέρουσες και σωστές εξηγήσεις στο σχηματισμό της βροχής, του χαλαζιού και του χιονιού. Επίσης εξήγησε ότι οι άνεμοι προέρχονται από την αραίωση του αέρα. Ανάλυσε σωστά και το φαινόμενο της ίριδας που εμφανίζεται, όταν οι ηλιακές ακτίνες πέσουν σε πυκνό νέφος. Έδωσε και δική του εξήγηση στους σεισμούς. Σύμφωνα μ' αυτήν, τα ρήγματα που προκαλούνταν από την αποξήρανση του εδάφους δημιουργούσαν τους σεισμούς. Βλέπουμε λοιπόν ότι ο Αναξιμένης έβαλε τις βάσεις για τη σωστή μελέτη και έρευνα πολλών μετεωρολογικών φαινομένων. Η ψυχή μας, επειδή συνίσταται από αέρα μας συγκρατεί, και όλον τον κόσμο τον περιέχει πνεύμα και αήρ.

«ΟΠΩΣ Η ΨΥΧΗ ΜΑΣ, ΟΝΤΑΣ ΑΕΡΑΣ, ΜΑΣ ΣΥΓΚΡΑΤΕΙ, ΕΤΣΙ ΚΑΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΚΑΙ Ο ΑΕΡΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΥΝ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ»
«ΤΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΕΠΗΡΕΑΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΗΛΙΟ»

2. Ηράκλειτος, ο Εφέσιος 544-484 π.Χ., 60 ετών, λίγα αποσπάσματα έχουν διασωθεί.
Το Πυρ είναι η αρχή, εξ’ ης τα πάντα αδιακόπως πηγάζουν και επιστρέφουν «ουσία και αρχή πάντων εστί το πυρ». Και «πυρός τε ανταμοιβή τα πάντα και πυρ απάντων όκωσπερ χρυσού χρήματα και χρημάτων χρυσός. Καθολικός κοσμικός νόμος είναι η αιώνια μεταβολή, επειδή το παν βρίσκεται σε διαρκή κίνηση και αλλαγή. Ουδέν όμως γίνεται ατάκτως, αλλά όπισθεν της αενάως κινήσεως και αλλαγής των πάντων είναι ο θείος λόγος, όστις διέπει τα πάντα. Εκδήλωσις του θείο λόγου είναι ο ανθρώπινος λόγος, το λογικό. Όλοι οι ανθρώπινοι νόμοι πηγάζουν από τον ένα, τον θείον. Και η πρόοδος και η ευτυχία της Πολιτείας στηρίζεται και εξαρτάται από την υπακοή εις το νόμο.
Πίστευε ότι στη ζωή υπάρχει συνεχής μεταβολή των όντων στην αντίθετη μορφή τους. Βάση της φιλοσοφίας του ήταν το περίφημο "τα πάντα ρεί, έτσι δέ παγίως μηδέν", όλα δηλαδή αλλάζουν σαν τα νερά του ποταμού, και αυτή η μεταβολή είναι η αιτία της υπάρξεως και της ζωής. Σαν κοσμογονικό στοιχείο θεωρούσε τη φωτιά και δίδασκε ότι "έκ πυρός τά πάντα καί είς πύρ τελευτά". Ο κόσμος, κατά τον Ηράκλειτο, δε δημιουργήθηκε ούτε από το Θεό ούτε από τον άνθρωπο, αλλά ήταν πάντα μια ζωντανή φωτιά, που ανάβει και σβήνει σύμφωνα με τους κανόνες. Λέγοντας φωτιά ο φιλόσοφος αυτός δεν εννοούσε μόνο τη φλόγα αλλά γενικά το ζεστό, και γι' αυτό επίσης την έλεγε και "αναθυμίαση" ή ανάσα (ψυχή). η ψυχή επηρεάζεται δυσμενώς από το ποτό, συσχετίζοντάς την έτσι στενά με το σώμα και γενικά με την ύλη, όπως και οι περισσότεροι σύγχρονοί του, αλλά τη θεωρεί λεπτή και αιθέρια

«ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΒΡΕΙΣ ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ, ΟΠΟΙΟ ΔΡΟΜΟ ΚΙ ΑΝ ΠΑΡΕΙΣ. ΤΟΣΟ ΒΑΘΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΤΗΣ»
«ΟΙ ΨΥΧΕΣ, ΟΤΑΝ ΠΕΘΑΙΝΟΥΝ, ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΡΟ ΟΤΑΝ ΠΕΘΑΙΝΕΙ, ΓΙΝΕΤΑΙ ΓΗ. ΑΠΟ ΤΗ ΓΗ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ ΤΟ ΝΕΡΟ ΚΙ ΑΠ' ΤΟ ΝΕΡΟ Η ΨΥΧΗ»

3. Παρμενίδης , ο Ελεάτης 540-470 π.Χ., 70 ετών
Στο προοίμιο του ποιήματος του, περιγράφεται το ταξίδι του ποιητή πάνω σε άρμα, καθοδηγούμενο από κόρες του Ηλίου σε μια ανώνυμη θεά. Ακολουθεί η Αλήθεια, στην οποία μιλά η θεά επιχειρώντας μια προσέγγιση της καρδιάς της αλήθειας. Παρουσιάζοντας τα φαινόμενα ως όντα, εισάγεται στο ποίημα το είναι και γεννιέται εκείνος ο κλάδος της φιλοσοφίας που ονομάζεται Οντολογία, δηλαδή λόγος περί του όντος, περί του είναι Σε αντίθεση με τους Ίωνες ο Παρμενίδης δεν ρωτά για το τι των όντων, αλλά στρέφει την προσοχή μας στο είναι. Σε ένα άλλο απόσπασμα αντιδιαστέλλει το είναι, την ύπαρξη των όντων με το μηδέν και το απορρίπτει, μη αποδεχόμενος τη σύλληψη του απόλυτου μηδενός ως αντίθετου στο είναι. Παρόλο που αναφέρει αρχικά τις δύο οδούς του είναι και του μηδενός ως τις μόνες που μπορούν να νοηθούν, σπεύδει να υπογραμμίσει ότι η οδός του «είναι» είναι η μόνη αληθινή και ότι μόνον το είναι μπορεί να αποτελέσει αυθεντικό αντικείμενο της νόησης. Η νόηση εδώ δεν εξαρτάται βέβαια από τις αισθήσεις, αλλά εισδύει στη βαθύτερη ουσία των πραγμάτων. Άσχετα από τη μεταβολή των εξωτερικών πραγμάτων το είναι, που αφορά αδιακρίτως κάθε ον, αποτελεί το μοναδικό αντικείμενο της Αλήθειας, η οποία δεν αρνείται τον Κόσμο και την πολλαπλότητα, την κίνηση και την πολυμορφία, αλλά υπογραμμίζει την ενότητα και συνέχεια που τον διέπει, αν φυσικά τον δούμε γεμάτο από το είναι. Πίστευε ότι οι ψυχές προέρχονται από τον ουρανό. Το Ον είναι εν, αγέννητο, αδιαίρετο, αναλλοίωτο, άπειρον, αιώνιο και αεικίνητον. Σαν μόνο έργο του Παρμενίδη αναφέρεται το «Περί φύσεως», που είναι γραμμένο σε εξάμετρους στίχους και στην Ιωνική διάλεκτο, έργο που επαινούσαν οι αρχαίοι τεχνοκρίτες. Από αυτό σώθηκαν μόνο μερικά αποσπάσματα.

«ΨΥΧΗ ΚΑΙ ΝΟΥΣ ΤΑΥΤΙΖΟΝΤΑΙ»
«ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΛΟΓΙΚΗ, ΔΙΟΤΙ ΟΙ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΠΛΑΝΟΥΝ»

4. Λεύκιππος 500-450 π.Χ., (Ατομικός- Φυσικός), σώζονται αποσπάσματα από το «Μέγα Διάκοσμο». Ο Λεύκιππος θεωρείται ο ιδρυτής της νέας θεωρίας, της ατομικής, η οποία είναι ένα συμβιβαστικό σύστημα ανάμεσα στην ηρακλειτική και ελεατική θεωρία. Το παν είναι κενόν και πλήρες σωμάτων. Εκ του απείρου πλήθους ατόμων πολλά αποχωριζόμενα σε μεγάλο κενό συνεννοούνται και κινούνται στροβιλοειδώς και διαχωρίζονται τα όμοια μεταξύ των από άλλα όμοια.
«ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΕΙΝΑΙ ΚΕΝΟ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΩΣ ΓΕΜΑΤΟ ΣΩΜΑΤΑ»
«ΟΠΩΣ ΟΙ ΓΕΝΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ, ΕΤΣΙ ΚΑΙ ΟΙ ΑΥΞΗΣΕΙΣ, ΟΙ ΕΛΑΤΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΚΑΠΟΙΑ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ»

5. Ζήνων, ο Ελεάτης 495-440 π.Χ., 55 ετών, έχουν σωθεί ελάχιστα από τα γραπτά του, τα εξής:
1.«περί Φύσεως», 2.«Έριδες», 3.«Εξηγήσεις του Εμπεδοκλέους»,  4.«Προς τους φιλοσόφους»
και κατ’ Αριστοτέλη: 5.«τα παράδοξα της κίνησης, 6.του μεδίμνου,  και 7.της θέσης». Ανακάλυψε και χρησιμοποιούσε την μέθοδο της «άτοπον απαγωγής», ανακάλυψε επίσης –κατά Αριστοτέλη- την Διαλεκτική. Πίστευε και δίδασκε με φανατισμό ότι κάθε κίνηση είναι φαινομενική μόνο, αφού δεν μπορεί να λάβει αρχή, και κανένα σώμα δεν μπορεί να φθάσει κάπου, πριν περάσει πρώτα από ένα άπειρο πλήθος ενδιάμεσων σταθμών. Επίσης η κίνηση, κατά τον Ζήνωνα, δεν μπορεί να τερματισθεί, και κάθε κίνηση είναι σχετική, το λεγόμενο και ως «Παράδοξο του Ζήνωνα».
«ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΟΣΜΟΙ ΚΑΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΕΝΟ»
«ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΡΜΟ, ΤΟ ΨΥΧΡΟ, ΤΟ ΞΗΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΥΓΡΟ ΠΟΥ ΜΕΤΑΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΤΟ ΕΝΑ ΣΤΟ ΑΛΛΟ»

6. ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΑ ΓΡΑΠΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
(Ο Νεάνθης μας λέγει ότι μέχρι του Εμπεδοκλή και του Φιλολάου, παρακολουθούσε όλος ο πυθαγορικός κύκλος. Επειδή όμως ο Εμπεδοκλής τη δημοσίευσε με τα ποιήματα του, έβγαλαν νόμο να μη συμμετέχει κανείς ποιητής, το ίδιο συνέβη και με τον Πλάτωνα)

            6.1. Εμπεδοκλής, ο Ακραγαντινός 492-432 π.Χ., 61 ετών, (Φυσικός-Αστρονόμος-Πυθαγόρειος Ποιητής)  Μάλλον είναι ο 1ος Πυθαγόρειος που έγραψε έργο. Κύριο έργο του όμως είναι το «Περί Φύσεως»,αποτελούμενο από 5.000 στίχους, Όπου ποιητικά αναπτύσσει τις θεωρίες του περί της δημιουργίας του σύμπαντος και της καταγωγής των όντων. Διασώθηκαν από το έργο αυτό 450 στίχοι. Ο Αριστοτέλης στον «Σοφιστή», τον θεωρεί θεμελιωτή της ρητορικής και τον κατατάσσει στους φυσικούς φιλοσόφους, εννοώντας ότι η φιλοσοφία του ήταν υλιστική.
«Το πυρ, ο αήρ, το ύδωρ και η γη είναι τα 4 άφθαρτα και αναλλοίωτα κοσμικά στοιχεία, η ένωσης των οποίων δημιουργεί την γένεση και την ποικιλία των όντων και φαινομένων του κόσμου, ο χωρισμός, την φθορά. Η ένωση των στοιχείων, «ριζωμάτων», πραγματοποιείται υπό κινητηρίου δυνάμεως, την Φιλότητα και Αφροδίτη και αρμονία και στοργή, ο δε χωρισμός  υπό αντιθέτου δυνάμεως, την καλεί Νείκος και Κότο. Πιστεύει ότι η θεότης είναι ιερόν πνεύμα, «φρήν ιερήν», ουδεμία ομοιότητα έχει προς τις ανθρωπομορφικές παραστάσεις, ευρίσκεται εκτός και υπεράνω των ανθρώπινων μορφών και επινοήσεων και διέπει δια νόμου αιωνίου το Σύμπαν. Πίστευε και στην μετενσάρκωση». Εκ του Φιλίας (έλξεως) των πολλών προέρχεται το εν, εν εκ του Νείκους (απώσεως) τα πολλά.

"Δεν υπάρχει γέννηση για κανένα πράγμα που υπόκειται σε θάνατο και ούτε τέρμα".

            6.2. Φιλόλαος ο Κροτωνιάτης 477-388 π.Χ., 79 ετών, (πυθαγόρειος)  1ος ή μάλλον ο 2ος, (1ος ο Εμπεδοκλής) κατέγραψε την πυθαγόρεια φιλοσοφία, εξέδωσε το «περί Φύσεως». Είχε συγγράψει τουλάχιστον 3 έργα, που τα προμηθεύτηκε από τον Δίωνα, ο Πλάτων. Έγραψε δύο έργα ("Βάκχαι" και "Περί δύσεως") σε διάλεκτο δωρική, τα οποία δυστυχώς δε σώθηκαν, εκτός από ορισμένα αποσπάσματα.  Αναμφισβήτητα τα έργα του αυτά θα ήταν σπουδαία, γιατί διαφορετικά δε θα τα αγόραζε ο Πλάτωνας στην υπέρογκη τιμή των 100 μνων. Είναι γνωστό επίσης ότι ο Πλάτωνας έγραψε με βάση τα έργα αυτά, τον διάλογο του "Τίμαιος". Άλλοι συγγραφείς λένε ότι ο Πλάτων αντέγραψε τον Τίμαιο, από έργο του Φιλολάου. Ο Αριστοτέλης και ο Πλούταρχος τον κατατάσσουν στους Φυσικούς. Αναφέρεται ότι ήταν ένας από τους τρεις που σώθηκαν (οι άλλοι δύο ήταν ο Άρχιππος και ο Λύσης) και ότι φεύγοντας από εκεί πήγε στη Θήβα όπου εγκαταστάθηκε και ίδρυσε σχολή. Φαίνεται ότι δίδαξε με επιτυχία (μαθητές του ήταν ο Κέβης και ο Σιμμίας, που παραβρέθηκαν στις τελευταίες ώρες της ζωής του Σωκράτη) και πως, πέρα από τα μαθηματικά, ασχολήθηκε και με την ιατρική. Έγραψε δύο βιβλία ("Βάκχαι" και "Περί δύσεως") σε διάλεκτο δωρική, τα οποία δυστυχώς δε σώθηκαν, εκτός από ορισμένα αποσπάσματα.

«ΟΛΑ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΑΝΑΓΚΗ ΚΑΙ ΑΡΜΟΝΙΑ»
«Η ΦΥΣΗ ΣΥΝΤΕΘΗΚΕ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΑΠΟ ΑΠΕΙΡΑ ΚΑΙ ΠΕΠΕΡΑΣΜΕΝΑ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΟΛΟ ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΚΑΙ ΟΣΑ ΕΝΥΠΑΡΧΟΥΝ Σ΄ ΑΥΤΟ»

            6.3. Λύσις ο Ταραντινός 450-400 π.Χ., (πυθαγόρειος), 50 ετών, αποδίδονται σ’ αυτόν τα «ΧΡΥΣΑ ΕΠΗ».

            6.4. Αρχύτας ο Ταραντίνος 428-350 π.Χ., (πυθαγόρειος) 78 ετών, μαθητής του Φιλολάου του Κροτωνιάτη. Ήταν ένας αξιόλογος αστρονόμος, μαθηματικός και πολιτικός. Θεωρείται από τους μεγαλύτερους διανοητές της ελληνικής αρχαιότητας. Ο Αριστοτέλης έγραψε γι' αυτόν ειδική πραγματεία, η οποία δεν έχει διασωθεί, «Η φιλοσοφία του Αρχύτα». Σύμφωνα με μαρτυρία του Φαβωρίνου, ιστορικού των αρχαίων παραδόσεων, ο Αρχύτας επινόησε και κατασκεύασε μια μη-επανδρωμένη ιπτάμενη μηχανή, που αποκλήθηκε «πετομηχανή» ή «περιστερά» και που ουσιαστικά ήταν το πρώτο αεριωθούμενο. Ο Φαβωρίνος υποστηρίζει ότι το γεγονός περιγράφει πλήρως ο Ρωμαίος Αύλος Γέλλιος στο έργο του Αττικαί Νύκται.


7. Δημόκριτος, ο Αβδηρίτης 465-371 π.Χ., 89 ετών, (Ατομικός) σώζονται λίγα αποσπάσματα.
Τα ενδιαφέροντα του Δημόκριτου ήταν εξαιρετικά πλατιά. Ασχολήθηκε σχεδόν με όλους τους τομείς της ανθρώπινης γνώσης: μαθηματικά, φυσική, κοσμολογία, αστρονομία, βιολογία, γεωλογία, γεωγραφία, λογική, ηθική, θεολογία, αισθητική, ιστορία, παιδεία. Υπήρξε κατά κάποιο τρόπο πρόδρομος του Αριστοτέλη, ένας καθολικός νους. Πίστευε ότι η ύλη αποτελείτο από αδιάσπαστα, αόρατα στοιχεία, τα άτομα, αιώνια, κοσμικά στοιχεία, αγέννητα, άφθαρτα, αμετάβλητα κατά ποιόν, ομοειδή την ουσία, αδιάτμητα, αδιαίρετα και άπειρα το πλήθος, διάφορα μόνον κατά τον σχήμα ή μορφή, κατά την τάξη και θέση, τελούντα εν αενάω στροβελιστική μηχανική κίνηση. Τα άτομά πληρούν τον χώρο, αποτελούν το «ον», ο χώρος και το μη ον, το κενό.
Η ψυχή αποτελείτε από σφαιροειδή, λεία και λεπτά άτομα. Ως ύψιστο αγαθό, θεωρεί την «αταραξία», όπου είναι το μέγα της σωφροσύνης. Είναι άθεος.
Επίσης ήταν ο πρώτος που αντιλήφθηκε ότι ο Γαλαξίας είναι το φως από μακρινά αστέρια. Ήταν ανάμεσα στους πρώτους που ανέφεραν ότι το σύμπαν έχει και άλλους "κόσμους" και μάλιστα ορισμένους κατοικημένους. Ο Δημόκριτος ξεκαθάριζε ότι το κενό δεν ταυτίζεται με το τίποτα ("μη ον"), είναι δηλαδή κάτι το υπαρκτό». Ο Δημόκριτος ήταν νους καθολικός, που στη φιλοσοφία του έκλεισε όλες τις γνώσεις της εποχής του.
«ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΠΕΙΡΟΙ ΚΟΣΜΟΙ ΓΕΝΝΗΤΟΙ ΚΑΙ ΦΘΑΡΤΟΙ»
«ΑΛΗΘΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΕΝΟ»

8. Αντισθένης 444-336 π.Χ., 78 ετών, (Κυνικός και Ρήτορας)
Στις διαλεκτικές συζητήσεις δοκίμαζε να ανατρέψει τον ορισμό του Σωκράτη για τις γενικές έννοιες. Καταπολεμούσε, δηλαδή, την περί ιδεών θεωρία του Πλάτωνος, και παραδεχόταν σαν πραγματικό μόνο το επί μέρους. Μονάχα αυτό που βλέπουμε, αγγίζουμε ή άλλως πως αισθανόμαστε υπάρχει πραγματικά (αισθησιοκρατική διδασκαλία). Οι γενικές έννοιες κατά τον Αντισθένη είναι ανύπαρκτες (ίππον μεν ορώ, ιππόττητα δε ουκ ορώ) κάθε δε έννοια εννοεί ένα μόνο πράγμα. Από δω συνάγει ο φιλόσοφος ότι δεν μπορεί σε κανένα υποκείμενο ν’ αποδοθεί διαφορετική έννοια, και οι μόνες σωστές κρίσεις είναι οι ταυτολογικές (Α εστίν Α). δεν είναι ορθό, π.χ., να λέμε ο χρυσός είναι ξανθός, μα ο χρυσός είναι χρυσός, όχι ο άνθρωπος είναι θνητός αλλά το θνητό είναι θνητό. Γι’ αυτό το λόγο ο Αντισθένης απέρριπτε και τον ορισμό που στηρίζεται πάνω στα ουσιώδη γνωρίσματα.
Τα διδάγματα αυτά πρόθυμα ασπάσθηκαν οι Κυνικοί. Και από αυτά η τάση των Κυνικών να κάνουν τους εαυτούς των τελείως ανεξάρτητους από τις ανάγκες του έξω κόσμου, περιορίζοντας στο ελάχιστο τις ανάγκες τους, ασκούμενοι να υπομένουν κάθε στέρηση και κάθε πόνο, και θεωρώντας τις απολαύσεις και ιδιαίτερα την ηδονή μέγιστα κακά. «Ο σκοπός της ζωής του ανθρώπου θα πρέπει να είναι η αρετή, την οποία μπορεί να κατακτήσει καταπολεμώντας τις επιθυμίες, τις ηδονές τα πάθη, που τον υποδουλώνουν. Ο κύριος εχθρός στην ζωή μας, είναι η ηδονή. Για την γνώση, πίστευε ότι η έρευνα γι’ αυτήν έπρεπε ν’ αρχίζει πάντοτε από την ετυμολογική ανάλυση των ονομάτων». Βέβαια ο πιο γνωστός Κυνικός, είναι ο μαθητής του, ο περίφημος Διογένης.
«ΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΑ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΕΙΣ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ»
«Η ΑΡΕΤΗ ΑΠΟ ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΕΙΝΑΙ ΑΡΚΕΤΗ ΓΙΑ ΝΑ ΦΕΡΕΙ ΤΗΝ ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ»

9. Πλάτων 427-348 π.Χ., 81 ετών, με την Ηθική και την Διαλεκτική, τελειοποίησε την Φιλοσοφία. Συνδύασε την Ιωνική με την Ιταλική Σχολή.
      Όταν ο δάσκαλος του, ο Σωκράτης πέθανε, ο Πλάτων είχε ως δασκάλους τον Κρατύλο, που ήταν Ηρακλείτειος και τον Ερμογένη, που ήταν Παρμενίδειος, και κατόπιν πήγε στην Ιταλία και επισκέφθηκε τους Πυθαγόρειους Φιλόλαο και Εύρητο. Ανέμειξε λοιπόν στην φιλοσοφία, τους λόγους του Ηρακλείτου, του Πυθαγόρα και του Σωκράτη, για τα αισθητά συμφωνούσε με τον Ηράκλειτο, για τα νοητά με τον Πυθαγόρα και στα πολιτικά με τον Σωκράτη  Ο Πλάτων λοιπόν αναγνωρίζει δύο διαφορετικούς κόσμους, τον αισθητό, ο οποίος διαρκώς μεταβάλλεται και βρίσκεται σε ασταμάτητη ροή, κατά τον Ηράκλειτο, και τον νοητό κόσμο, τον αναλλοίωτο, δηλαδή τις ιδέες, οι οποίες υπάρχουν σε τόπο επουράνιο  «Ότι καλείτε κοινώς είναι απλώς η αισθητή εικόνα των αιωνίων Ιδεών». Οι Ιδέες είναι διαφόρων τάξεων. Μόνον η λογική εξυψωμένη υπό της Διαλεκτικής (η οποία κατά Πλάτωνα, θεωρείτε Επιστήμη) μέχρι τον Κόσμο των Ιδεών δημιουργεί την Επιστήμη (=επίσταμαι, γνωρίζω το αντικείμενο πολύ καλά). «Η Διαλεκτική είναι η τέχνη του Λόγου με την οποία ανασκευάζουμε ή κατασκευάζουμε δια μέσω των ερωτημάτων και των αποκρίσεων των διαλεγομένων», οδηγεί το πνεύμα κατά στάδια, από την φαινομενικότητα μέχρι της αντιστοίχου Ιδέας, κατόπιν εξυψώνεται συνεχώς, μέχρι την υπέρτατη Ιδέα, την Ιδέα του Αγαθού. Η Διαλεκτική είναι η μόνη Επιστήμη, όπου διαμέσου αυτής οδηγείς την εκάστοτε Επιστήμη, την ανέλιξη της προς τον «Κόσμο των Ιδεών».
         Οι Ιδέες, είναι τα πρότυπα, αλλά αυτός ο Κόσμος υπάρχει πέραν του δικού μας υλικού κόσμου. Και εκεί είναι και ο τελικός προορισμός των ψυχών, όπου μάλιστα είναι και η πραγματική Οικία των Ψυχών, από όπου ξεκίνησαν την κάθοδο του προς την εγκλωβισμό Της, στο σώμα (=σήμα, τάφος). Προς κάθε αισθητό, υπάρχει και η αντίστοιχη Ιδέα που το καθορίζει, είναι η ταυτότητα του. Η Ψυχή είναι διαιρεμένη, στο Λογιστικό, που εδρεύει στο κεφάλι, και είναι υπεύθυνο για τις σκέψεις μας, στο Θυμοειδές, που εδρεύει στην καρδιά και στο Επιθυμητικό, που εδρεύει στο ήπαρ, και περιβάλει κυκλικά το σώμα (η αύρα;), είναι το αίτιων των συναισθημάτων μας. Γι' αυτό και αναγνωρίζει τρεις αρετές, τη σοφία, την ανδρεία και τη σωφροσύνη, η καθεμία από τις οποίες αντιστοιχεί και σε ένα από τα τρία μέρη της ψυχής

         Στην πορεία της η Ψυχή, από και προς τον Κόσμο των Ιδεών, πίνει από το Ύδωρ της Λήθης, και έτσι λησμονά τις Ιδέες, το σπίτι της. «Η ΣΚΕΨΗ ΜΑΣ, ΣΤΟΧΑΖΕΤΑΙ ΟΤΑΝ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΣΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΗΣ, ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΤΗΝ ΤΑΡΑΤΤΟΥΝ ΟΥΤΕ ΗΧΟΙ, ΟΥΤΕ ΟΨΕΙΣ, ΟΥΤΕ ΠΟΝΟΣ, ΟΥΤΕ ΗΔΟΝΗ, ΑΛΛΑ, ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΣΩΜΑ ΕΠΙΖΗΤΕΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΙΝΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ». Η Ψυχή του Φιλοσόφου, μετά τον θάνατο του σώματος, θα κατευθυνθεί, αβίαστα, κατευθείαν στον «Κόσμο των Ιδεών» στον «υπερουράνιο τόπο της Αλήθειας». Αντιθέτως οι άλλου είδους ψυχές, θα πλανούνται πάνω από το μνήμα του ή θα μπει στο σώμα κάποιου ζώου, ανάλογα με την καθαρότητα της.
            Σώζεται ακέραιο το έργο του, όμως από τους 43 Διαλόγους, μόνον οι 25 θεωρούνται γνήσιοι, σύμφωνα με τον μέγιστο των μαθητών του, τον Αριστοτέλη. Σ’ όλους τους διαλόγους, κεντρικός πρωταγωνιστής είναι ο δάσκαλος του, ο Σωκράτης, εκτός από το τελευταίο του, τους Νόμους. Οι διάλογοι είναι χωρισμένοι σε 3 περιόδους, την Σωκρατική (6+1 έργα), την μεταβατική (12 έργα) όπου συλλαμβάνει την ιδέα για τον «Κόσμο των Ιδεών» και την Γήρατος (6 έργα). Ακόμα χωρίζονται σε 2 χαρακτήρες τους διδακτικούς και τους ερευνητικούς. Οι διδακτικοί σε θεωρητικούς και πρακτικούς. Οι θεωρητικοί σε φυσικούς και λογικούς και οι πρακτικοί σε ηθικούς και πολιτικούς. Οι ερευνητικοί διαιρούνται αρχικά σε γυμναστικούς και αγωνιστικούς, οι γυμναστικοί σε μαιευτικούς και δοκιμαστικούς και οι αγωνιστικοί σε ενδεικτικούς και ανατρεπτικούς.

«ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΤΗ ΦΥΣΗ ΩΣ ΠΡΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΟΛΑ ΤΑ ΑΛΛΑ ΜΟΙΑΖΟΥΝ ΜΕ ΑΥΤΕΣ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΟΜΟΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥΣ»
«Η ΨΥΧΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ ΣΑΝ ΝΑ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΔΕΣΜΑ»
«Το να νικάς τον εαυτό σου, απ’ όλες τις νίκες είναι πρώτη και καλύτερη»
10. Αριστοτέλης 384-322 π.Χ., 62 ετών.
ΝΟΥΣ ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ. (ο εισηγητής της λογικής στην Φιλοσοφία,
αμφιταλαντεύεται μεταξύ του ιδεαλισμού και του υλισμού),
ΕΠΙΡΡΟΕΣ – ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΥΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΩΝ ΣΕ ΜΙΑ ΕΝΙΑΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
(1.ΙΩΝΕΣ 2.ΕΛΕΑΤΕΣ 3.ΑΤΟΜΙΚΟΙ 4.ΣΟΦΙΣΤΕΣ, 5.ΠΛΑΤΩΝΙΣΤΕΣ 6.ΠΥΡΡΩΝΙΣΤΕΣ 7.ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΙ)

“Η έννοια του θανάτου δεν υπήρχε πριν από τον Αριστοτέλη.
Μέχρι τότε μιλούσαν για μετάβαση ή για ύπνο”. Κος Γιάννης

Υπάρχουν 2 ειδών φιλοσοφικού λόγου, ο πρακτικός και ο θεωρητικός. Ο πρακτικός διακρίνεται σε ηθικό και πολιτικό, ο θεωρητικός διακρίνεται σε φυσικό και λογικό. Χρησιμοποιούσε 2 μεθόδους, την Διαλεκτική για το πιθανό και την Αναλυτική και την Φιλοσοφία για το Αληθές. Είναι ο θεμελιωτής της επιστημονικής ορολογίας και της συστηματικής έκθεσης.
Είναι ο εισηγητής της Λογικής στην Φιλοσοφία (αν και έλεγε «στην Φιλοσοφία δεν χωρά η Λογική»). Ο Θεωρητικός Συλλογισμός, θεωρείται το συμπέρασμα που δηλώνεται η αλήθεια μιας πρότασης. Ενώ στον Πρακτικό, μπορεί να είναι και ψέμα, αλλά το θέμα να προτρέψει τον άλλο σε πράξη.
Τα αιώνια στοιχεία του κόσμου, είναι το απόλυτο πνεύμα, η ύλη και η κίνηση. Η αρχική ύλη είναι αγέννητος, άφθαρτος, αόριστος, άγνωστος καθ’ αυτήν, νεκρά, άμορφος, και έξωθεν κινούμενο.
Πρώτος αυτός προσθέτει, το 5ο στοιχείο (πεμπτουσία), τον Αιθέρα, που υπόκειται σε τοπική μεταβολή και κυκλική κίνηση. Στην Χθόνα υπάρχει η δημιουργός δύναμη των μορφών της ύλης, η Εντελέχεια, η οποία εξωτερικώς «εκδηλούται κατά την σχέση των συστατικών στοιχείων προς άλληλα» και εσωτερικώς ως ψυχή των έμβιων.
Το ύψιστο αγαθό, είναι η Ευδαιμονία, και η ίδια αυτή Ευδαιμονία είναι καθαυτό το Αγαθό. Μπορούμε να την κατακτήσουμε με την συμπεριφορά μας, η οποία θα πρέπει να είναι η κατάλληλη για να επιτύχουμε τον σκοπό μας. Η Ευδαιμονία, είναι η ενέργεια της ψυχής σύμφωνα με την Αρετή. Η Αρετή, που είναι αναγκαία για την Ευδαιμονία, συνίσταται στην Μεσότητα 2 ακροτήτων. Μπορεί να την πετύχει με την σκέψη και την λογική.
Στην πραγματικότητα υπάρχουν τα «Είδη», που τα χωρίζει σε άνυλα, τα οποία έχουν ύλη και σε καθαρά, που είναι αιώνια και ισχύουν παντού. Τα ένυλα, εξασφαλίζουν την επιβίωση τους μέσω της αναπαραγωγής των. Η Εντελέχεια είναι η μετάβαση της άμορφης ύλης από την περιοχή της δυνατότητας στην πραγματική της μορφής. Σε όλες τις καταστάσεις σημασία έχει η αιτία του σκοπού. Κάθε γεγονός συμβαίνει, γιατί υπάρχει ένα τέλος, δηλαδή η εκπλήρωση του σκοπού ύπαρξης του.
Η αρετή, όταν κυριαρχεί στα πάθη και στις ορμές, τα ρυθμίζει, παίζοντας το ρόλο του μέτρου ανάμεσα στις δύο ακρότητες. Όταν κανείς πράττει σύμφωνα με την λογική του, πετυχαίνει την ευδαιμονία, διαφορετικά πέφτει στην δυστυχία. Η αρετή, για την Ευδαιμονία, βρίσκεται στη μεσότητα 2 ακροτήτων. Αυτήν μπορεί να την πετύχει κανείς με την σκέψη του, την κρίση του, την λογική, που επιδιώκει το μέσον.

Η ψυχή, είναι έννοια και μορφή, είναι αυτή που δίνει πνοή στο σώμα, το σώμα υπάρχει χάρη της ψυχής. Δεν αποτελείτε από στοιχεία. Το δυνατότερο μέρος της, είναι νους. Τα μέρη της, που ασχολούνται με τις αισθήσεις, είναι διαφορετικά από της νόησης. Το όργανο της αισθήσεως εδράζεται στην καρδιά. Το λογικό μέρος είναι το μόνο μέρος που προέρχεται από το θείο. Το μέρος που σκεπτόμαστε, χωρίζεται σε παθητικό νου και σε ενεργητικό, ο οποίος παράγει τα πάντα, είναι απαθής και αθάνατος, αλλά μετά τον σωματικό θάνατο δεν θυμάται τίποτα, και δεν αισθάνεται τίποτα. Η ψυχή επηρεάζεται σε μικρό βαθμό από τα συναισθήματα των οικείων του, πράγμα που σημαίνει ότι υπολειτουργεί ο νους της. Όλα τα χαρακτηριστικά, που έχει η μορφή χάρη στην οποία ένας ζωντανός άνθρωπος αντιδιαστέλλεται προς ένα νεκρό, συνιστούν, ό, τι καλείται ψυχή. Η ψυχή είναι η μορφή του ζώντος οργανισμού, η μοίρα της είναι συνυφασμένη με την μοίρα του σώματος. Όταν λοιπόν αυτό πεθαίνει και διαλύεται, η ψυχή του εκμηδενίζεται, γιατί η ψυχή προϋποθέτει και το σώμα, ώστε χάνονται μαζί, αλλά 1 κομμάτι της είναι αθάνατο, ο Ενεργητικός Νους (όχι το λογιστικό της Ψυχής ), που μετά τον θάνατο εξακολουθεί να υπάρχει, αλλά βρίσκεται σε απάθεια για λίγο χρονικό διάστημα, αλλά δεν αναφέρει το προορισμό του Ενεργητικού Νου.

«ΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΜΕ ΤΗ ΘΕΛΗΣΗ ΣΟΥ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΤΑ ΚΑΝΟΥΝ ΕΠΕΙΔΗ ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ ΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ»

«Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΙΟ ΦΟΒΕΡΟ ΑΠ` ΟΛΑ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ, ΓΙΑΤΙ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΟ ΤΕΡΜΑ, ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΠΙΣΤΕΥΕΤΑΙ ΟΤΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΙΠΟΤΑ ΓΙ` ΑΥΤΟΝ ΠΟΥ ΠΕΘΑΝΕ, ΟΥΤΕ ΚΑΛΟ ΟΥΤΕ ΚΑΚΟ»

«ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΚΟ ΝΑ ΝΟΜΙΖΕΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΟΤΙ ΕΧΕΙ ΚΑΤΙΤΙ ΔΙΚΟ ΤΟΥ. ΕΙΝΑΙ ΦΥΣΙΚΟ ΝΑ ΑΓΑΠΑΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ, ΜΟΝΟ ΔΕ Ο ΕΓΩΪΣΜΟΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑΚΡΙΝΕΤΑΙ. ΔΗΛΑΔΗ ΟΧΙ ΤΟ ΝΑ ΑΓΑΠΑΣ ΑΠΛΩΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ, ΑΛΛΑ ΤΟ ΝΑ ΤΟΝ ΑΓΑΠΑΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠ’ Ο, ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ»



11. Επίκουρος 341-270 π.Χ., 71 ετών.
Ο Επίκουρος θεωρούσε ότι η κακοδαιμονία των ανθρώπων, προερχόταν από την αμάθεια, τη δεισιδαιμονία, τις προλήψεις , τους φόβους και τις ελπίδες που γεννούν όλα αυτά στους ανθρώπους, πίστευε ότι η μόνη λύση είναι η ορθή γνώση των Νόμων που διέπουν τη φύση και τον άνθρωπο. Όπου στις μέρες συμβαίνει συχνά στα χωριά. Σύμφωνα μ' αυτά, ο φιλόσοφος διαιρούσε τη διδασκαλία του, σε 3 μέρη, το κανονικό (λογική), το φυσικό και το ηθικό, (με αυτή την σειρά). η κύρια διδασκαλία του, ήταν η Ηθική.
Η διδασκαλία του, έχει ως πρώτο κύριο κριτήριο, δεχόταν τις αισθήσεις, την αισθητηριακή μας. Αυτή η αντίληψη του Επίκουρου είναι ίδια με του Δημοκρίτου, γίνεται δηλαδή με την επαφή της ψυχής με τα είδωλα που απορρέουν από την επιφάνεια των αντικειμένων. Κάθε γνώση προέρχεται από τις αισθήσεις και μόνο η γνώση που αποκτάται μέσω της αισθητηριακής αντίληψης. Αν συμβεί να είναι απάτη, τότε προέρχεται από την λανθασμένη κρίση μας, διότι δεν κρίνουμε σωστά για το κατά πόσο, είναι αληθινή η εικόνα, καθότι οι εικόνες των αντικειμένων, αλλοιώνονται πριν φθάσουν σ' εμάς.
Αν αφαιρέσουμε την αξιοπιστία των αισθήσεων, αφαιρούμε τη μόνη στερεή βάση πάνω στην οποία στηρίζεται όλο το οικοδόμημα των γνώσεων.
Δευτερεύοντα κριτήρια της αλήθειας, που προέρχονται από το κριτήριο των αισθήσεων, τις προλήψεις. Πρόληψη είναι η έννοια που σχηματίστηκε από την ίδια επαναλαμβανόμενη αισθητηριακή αντίληψη, η οποία παραμένει στην ψυχή και στην μνήμη μας. Ο Επίκουρος, θεωρεί την πρόληψη ως κρίση ασφαλή και βέβαιη και γι' αυτό αποτελεί κριτήριο της αλήθειας. Η «δόξα», από την άλλη, παρ' όλο σχηματίζεται, με βάση την αισθητηριακή αντίληψη, δεν είναι βέβαιη μπορεί να είναι αληθινή, αλλά και ψευδής.
Όσον αφορά στις πράξεις θεωρεί κριτήριο αληθείας τα «πάθη». Αυτά τα πάθη, μας ωθούν, στο να προτιμάμε μια πράξη, από μια άλλην. Ο Επίκουρος πίστευε ότι η αταραξία και η ανάπαυση είναι λογική, και όχι η εργασία.
Δέχεται ότι 2 είναι οι πρώτες αρχές του σύμπαντος, η φυσική ύλη η οποία εμφανίζεται στα σώματα, κι εκείνη δεν υποπίπτει στην αντίληψη μας, το κενό. Από τα σώματα μας άλλα είναι σύνθετα συμπλέγματα και άλλα απλά στοιχεία, από τα οποία συντίθεται τα συμπλέγματα. Τα απλά στοιχεία των σύνθετων σωμάτων είναι τα «άτομα». Τα άτομα αυτά είναι, κατά τον Επίκουρο, -όπως και για τον Δημόκριτο- αιώνια, άφθαρτα, αναλλοίωτα, ποικίλα ως προς το σχήμα, αλλά τόσο μακριά που δεν τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις. Τα άτομα κινούνται ασταμάτητα στο κενό λόγω του βάρους τους και πέφτουν προς τα κάτω με την ίδια ταχύτητα.
Ως προς τη γένεση των εμβίων όντων ο Επίκουρος συμφωνεί με τον Εμπεδοκλή και παραδέχεται ότι τα έμβια γεννήθηκαν από τη γη στην αρχή ήσαν όλα τερατόμορφα και με το πέρασμα του χρόνου, επέζησαν μόνο όσα ήταν βιώσιμα. Μεταξύ τον οποίων και ο άνθρωπος. Μάλιστα, δήλωνε ότι υπάρχει και εξωγήινη ζωή.
Η ψυχή, -κατά τον Επίκουρο- είναι «σώμα λεπτομερές», παρεμφερές προς το θερμό πνεύμα, που αποτελείτε από άτομα λεία και στρογγυλά. Η ψυχή του ανθρώπου, διαπερνά το σώμα του εμβίου και είναι η αιτία της αίσθησης. Έχει όμως και το λογικό μέρος της, το οποίο διαφέρει από το άλογο. Το λογικό μέρος, εδρεύει στον θώρακα και σ' αυτό οφείλεται όλες οι ανώτερες ψυχικές ικανότητες. Τις ικανότητες αίσθησης, διανόησης και κίνησης τις αντλεί η ψυχή από το σώμα που τις περιέχει Γι' αυτό και με τον θάνατο του σώματος διαλύεται και η ψυχή;! Οπότε και δεν αισθάνεται, ούτε διανοείται πλέον. Σύμφωνα με τον Επίκουρο, η ψυχή του ανθρώπου, -όπως και κάθε ζώου- είναι θνητή!
Αυτός δίδασκε ότι υπάρχουν οι θεοί, και είναι αιώνιοι και άφθαρτοι με σώματα λεπτοφυή και φωτεινά και κατοικούν στους «μετακοσμίους» ώστε να μην έχουν επαφή με τους φθαρτούς κόσμους εκεί ζουν αμέριμνοι και σε αιώνια μακαριότητα. Οι θεοί, δεν δημιούργησαν τον κόσμο, ο κόσμος συστάθηκε μόνος του, λόγω μηχανικών αιτίων, με υλικά στοιχεία. Και οι θεοί δεν «διευθύνουν» τον κόσμο, ούτε ενδιαφέρονται για την συντήρηση του. Θεωρούσε ότι δεν αρμόζει εις τους αιώνιους θεούς, να ασχολούνται με τον φθαρτό κόσμο.
«ΣΤΟ ΑΝΩΤΑΤΟ ΟΡΙΟ ΤΗΣ ΗΔΟΝΗΣ ΦΤΑΝΟΥΜΕ, ΟΤΑΝ ΕΧΟΥΜΕ ΕΞΑΛΕΙΨΕΙ ΚΑΘΕ ΠΟΝΟ»
«ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΑΒΑΙΝΟΥΜΕ ΥΠΟΨΗ ΜΑΣ ΤΟΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΣΚΟΠΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΟΛΗ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΓΙΑ ΝΑ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΠΑΝΩ ΤΟΥΣ ΝΑ ΣΤΗΡΙΞΟΥΜΕ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΜΑΣ»

12. Ζήνων, ο Κιτιεύς 336-264 π.Χ., 72 ετών. (Στωϊκός)
Ήταν έντιμος, ανιδιοτελής, ολιγαρκής και εγκρατής. Έργα του φιλοσόφου αυτού δεν έχουν δυστυχώς διασωθεί. Από παρεμβολές πάντως, περιεχόμενες σε συγγράμματα άλλων, φθάνουμε στο συμπέρασμα πως οι γενικές γραμμές της στωικής φιλοσοφίας του υπήρξαν οι επόμενες:
α) Διαιρούσε τη φιλοσοφία σε τρία μέρη, ήτοι: τη λογική, τη φυσική και την ηθική.
β) Πίστευε στο Θεό, σαν το δημιουργό της ζωής και σαν τη δύναμη εκείνη που προσδίδει τη μορφή στην ύλη και επιφέρει την ύπαρξη των ζωντανών οργανισμών.
γ) Διακήρυττε ότι το ιδεώδες του βίου έγκειται στο φυσικό ευδαιμονισμό, τον οποία μας τον εγγυάται η ψυχική αταραξία και γαλήνη. Όταν δε κανείς αδυνατεί να προσφέρει στον εαυτό του και στους άλλους την ευδαιμονία, η ζωή τους δεν έχει πια νόημα κι επιβάλλεται η εκούσια διακοπή της (δηλαδή η αυτοκτονία).
δ) Δίδασκε ότι η επιστημονική γνώση είναι απαραίτητο στοιχείο για την ηθική πράξη και ότι βάση της ηθικής μας είναι η προσήλωση προς το καθήκον. Επίσης ότι η λογική φύση του ανθρώπου καθορίζει και την ηθικότητά του, αν ληφθεί υπόψη πως: ναι μεν ο Θεός παρέχει την ηθική στους ανθρώπους, αλλά το ηθικά καλό είναι θέμα εκλογής ελεύθερης για τον καθένα μας.
ε) Είχε τη γνώμη ότι βασική αρετή αποτελεί η φρόνηση, απ` αυτή δε απορρέουν και οι υπόλοιπες τρεις αρετές που, (κατά τον Πλάτωνα), είναι η ανδρεία, η σωφροσύνη και η δικαιοσύνη. Για την ηθική τελείωση του ανθρώπου και την ολοκλήρωση της αρετής του, σαν όρο απαράβατο έθετε: την `επί το αυτό συνύπαρξη και των τεσσάρων παραπάνω βασικών ανθρώπινων αρετών.
Οι Στωικοί απέκλειαν την ιδέα της απόλυτης αθανασίας της ψυχής, εφόσον πίστευαν ότι κάποια στιγμή τα πάντα θα κατακαούν. Μερικοί Στωικοί δεν το δέχονταν ούτε και αυτό, όπως ο Κλεάνθης και ο Χρύσιππος ο Σολεύς, υποστηρίζοντας ότι η ψυχή πεθαίνει μαζί με το σώμα.
«Η ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ ΚΑΙ ΕΠΕΙΤΑ Η ΔΙΑΝΟΙΑ ΔΙΑΤΥΠΩΝΕΙ ΛΟΓΙΚΑ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΔΕΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΑΥΤΗ»
«ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΨΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΝΟΙΑΣ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ»

ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

13. Σέξτος Εμπειρικός, 2ος αιώνας. (Σκεπτικός) Πίστευε ότι είναι μάταιο κανείς να αναζητεί κάποιος την αλήθεια και την γνώση, καθώς και την προσπάθεια της προβολής του ψέματος και της άγνοιας. Το πρόβλημα με τα όνειρα δεν είναι αν μπορούμε να ξεχωρίσομε τα όνειρα μας από όσα συμβαίνουν στην πραγματική ζωή μας. Ακόμη κι αν μπορούσαμε να τα ελέγξουμε, δεν θα είχαμε λόγο να προτιμήσομε τις παραστάσεις της πραγματικής ζωής.
         Μπορεί, πράγματι, η κατάσταση στην οποία βρίσκεται κανείς να επηρεάζει και να προσδιορίζει την στάση του απέναντι στα πράγματα και την κρίση του γι’ αυτά. Τούτο όμως δεν ισχύει πάντοτε. Οι αισθήσεις μας, μέσα από τις οποίες είμαστε αναγκασμένοι να παρατηρούμε τον κόσμο, είναι αναξιόπιστες, στερώντας μας τις απόψεις μας για τα πράγματα. Οι αισθήσεις μας, επειδή διαφέρουν μεταξύ τους, μας δίνουν διαφορετικές εικόνες των πραγμάτων, ώστε να μην ξέρουμε ποια από τις αισθητές αυτές παραστάσεις είναι η αληθινή.



ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΣΜΟΣ

14. Πλωτίνος 203-270, 67 ετών. Νεοπλατωνικός. Ήταν φιλόσοφος από την Αίγυπτο, εξ’ εξελληνισμένης όμως οικογένειας. Θεμελιώνει και αναπτύσσει στις «Εννεάδες» την θεωρία των τριών υποστάσεων.

Βασικές αρχές της πλωτινικής θεωρίας είναι οι τρεις οντολογικές βαθμίδες του Όντος, Εν – Νους - Ψυχή. Αλλά ύψιστος σκοπός, υπέρτατη ευδαιμονία και εμπνέουσα αρχή είναι η ένωση μετά του θείου, το οποίο είναι το ΕΝ, από το οποίο εκπορεύεται, ο καθολικός Νους, ο οποίος προσδιορίζεται υπό των 5 κατηγοριών του νοητού: Ουσία, Κινήσεως, Στάσεως, Ταυτότητος, Ετερότητος. Εξ αυτού πηγάζει η καθολική Ψυχή, της οποίας κύριο γνώρισμα η κατ’ λόγο χωρούσα νόηση.
Εκ της καθολικής Ψυχής εκπορεύεται η φύση, και αυτή συνδέεται προ της ύλης, και η ψυχή προς το σώμα. Η ύλη είναι η κατώτατη βαθμίδα στην ιεραρχία του παντός, το ανθρώπινο σώμα ανάγεται στα 4 στοιχεία της φύσης, που το καθένα τους είναι σύνθετο. Από αυτήν πηγάζει το κακό στον αισθητό κόσμο.

Τα πάντα στον κόσμο, υπόκεινται σε αλλαγές, είτε αυτές οφείλονται στην ίδια την φύση, είτε στον άνθρωπο. Οι μεταβολές-αλλαγές αυτές έχουν κάποιο όριο, δεν μπορούν να προχωρήσουν πέρα από τα αρχικά στοιχεία της ύλης. Την «πρώτη ύλη», την μήτρα όλων των υλικών, αυτήν που υπάρχει πριν πάρουν την τελική τους μορφή τα πράγματα, «οφείλομε να απαλείψουμε οτιδήποτε συναντάμε στα αντικείμενα των αισθήσεων μας». «Η κίνηση είναι διαφορετική από το ον, και ωστόσο εκδηλώνεται γύρω από αυτό, προέρχεται από αυτό και ζει μέσα σ’ αυτό». Και εμείς οι άνθρωποι δεν μπορούμε να την συλλάβουμε με τις περιορισμένες 5 αισθήσεις μας
Με βάση αυτό το μεταφυσικό μοντέλο, όλο το πλωτινικό σύστημα δομείται από την οργανική ενότητα αυτών των υποστάσεων και οργανώνεται μέσα από την οντολογική τους ιεράρχηση. Ποιο συγκεκριμένα, στον πυρήνα της πλωτινικής οντολογίας εδρεύει το απόλυτα υπερβατό Εν – Αγαθό, αντίστοιχο του πλατωνικού Αγαθού, αιτία προέλευσης, απαρχή και σκοπός όλων των υπολοίπων υποστάσεων και των όντων που μετέχουν σ’ αυτές. Δεύτερος στην τάξη, ύστερος του Ενός και πρώτος άριστος φορέας του, βρίσκεται ο Νους. Ο πλωτινικός Νους, σύνθεση του αριστοτελικού Θεού και του πλατωνικού νοητού κόσμου των Ιδεών, μεταλαμβάνει της απόλυτης πρώτης λάμψης και σοφίας του Ενός, ένας αιώνιος, άφθαρτος, αμετάβλητος και αυτο-προσδιοριζόμενος Νους. Τρίτη και τελευταία στην μεταφυσική ιεραρχία του πλωτινικού συστήματος βρίσκεται η Ψυχή. Η πλωτινική Ψυχή, σε αντίθεση με την αιώνια αμεταβλητότητα τον Νου, είναι μια διαρκώς μεταβαλλόμενη διαμορφωτική δύναμη, ποιητική αιτία του αισθητού κόσμου που κοσμεί και διοικεί όλο το Σύμπαν σύμφωνα με το αιώνιο νοητικό πρότυπο του Νου.

            Ένας ζωντανός οργανισμός μπορεί, όταν κοιμάται, να ονειρεύεται και όντας σε εγρήγορση: να κάνει αφηρημένες σκέψεις, να εκφραστεί, να σχηματίζει παραστάσεις για πράγματα που δεν υπάρχουν απέναντί του την ώρα που διαμορφώνει τις παραστάσεις των, να συλλαμβάνει υπεραισθητές μορφές και καταστάσεις. Αν η ψυχή ήταν συνυφασμένη κατ’ ανάγκην με το σώμα, τότε «κάθε διαίρεση στο σώμα θα συνεπαγόταν αντίστοιχη διαίρεση στη ψυχή θα έπρεπε, δηλαδή, όποτε κόβεται 1 μέλος του σώματος να κόβεται κι 1 κομμάτι της ψυχής του», είναι προφανές πως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει.
            Η παράσταση του κάθε πράγματος που σχηματίζουμε μέσα μας συνιστά 1 σύνολο ετερόκλητων δεδομένων τα οποία μας παρέχουν οι αισθήσεις μας. Η ποικιλία των δεδομένων που συγκροτούν την παράσταση του κάθε όντος οφείλεται στο γεγονός ότι αυτά προέρχονται όχι από μία, αλλά από διάφορες αισθήσεις, οι οποίες, ως εκ της ιδιαίτερης σύστασης και δομής της καθεμιάς, παρέχουν διαφορετικές πληροφορίες για τα πράγματα που αντιλαμβανόμαστε. Η ψυχή συνιστά μία διαφορετικής υφής από το σώμα οντότητα. Για την δημιουργία 1 αντικειμένου είναι αναγκαία τόσο η άϋλη εικόνα, όσο και τα εργαλεία που θα το φτιάξουν, δηλαδή και η ψυχή με τις ιδέες όσο και του σώματος το οποίο είναι το όργανο εκτέλεσης του έργου.
            Διέκρινε στην ψυχή 2 περιοχές, εκφάνσεις ή τάσεις: την κατώτερη, που είναι συνυφασμένη με το σώμα και το θάνατο, και την ανώτερη, που, ως εκ της θείας καταγωγής της, είναι αθάνατη. Οι 2 αυτές εκφάνσεις αντανακλούν τις 2 βασικές δυνάμεις της δημιουργίας του κόσμου.

            Η αιτία της δημιουργίας του ανθρώπινου σώματος –αλλά και κάθε υλικού στοιχείου ή αισθητού πράγματος της φύσης- είναι η ψυχή, έτσι κι αυτή, θα πρέπει να προήλθε από κάποια αιτία. Ως εκ της παντελούς στέρησης της 1ης ύλης, η αιτία της ψυχής δεν μπορεί να αναχθεί σε εκείνη, να είναι, δηλαδή, υλικής υφής. Διέκρινε, συγκεκριμένα, τον κόσμο σε 4 επίπεδα: την 1η ύλη, που είναι το συστατικό από το οποίο διαμορφώθηκε ο αισθητός κόσμος της φύσης, την ψυχή, που αποτελεί την αιτία της μεταμόρφωσης της ύλης από μια άμορφη και απροσδιόριστη οντότητα σε αισθητό κόσμο τον νου, που συναντά, την άϋλη αιτία από την οποία προήλθε η ψυχή, το εν, που ταυτίζεται με την έσχατη αιτία του κόσμου.

            Η υπέρτατη αρχή από την οποία προήλθαν τα πάντα, είναι το εν, το οποίο εξισώνεται με το αγαθό ή με τον θεό. Δεν μπορούν να ταυτιστούν μεταξύ τους, το εν «δημιουργώντας το, το άφησε έξω από τον εαυτό του». Το εν δεν μπορεί να κατανοηθεί μέσα από τις περιγραφές των πραγμάτων που συγκροτούν τον κόσμο, ως εκ τούτου, υπερβαίνοντας οποιοσδήποτε πράγμα μπορεί να περιγραφεί, το εν παραμένει άρρητο και ανεπίδεκτο οποιουδήποτε χαρακτηρισμού. «Αν φθάναμε ποτέ να σκεφθούμε θετικά το εν, θα βρίσκαμε περισσότερη αλήθεια γι’ αυτό στην σιωπή».
            Το εν προσδιορίζεται ως προς την σχέση του προς τα όντα που προήλθαν από αυτό. Το ονόμασε «αιτία» των πάντων, για να δηλώσει την σχέση του ενός προς τα όντα, και το αποκάλεσε «αγαθό», για να εκφράσει την προσφορά του ενός προς τα άλλα όντα, τα οποία, μη έχοντας τα ίδια αυτάρκεια, είναι φυσικό να επιθυμούν την πλήρωση τους και να επιζητούν να αποκτήσουν την ολοκλήρωση τους μέσα από την ένωση τους με το εν.
            Το εν, ως μη υποκείμενο σε κανέναν απολύτως προσδιορισμό και χαρακτηρισμό, είναι μη ον, χωρίς, όμως, η επισήμανση αυτή να σημαίνει ότι αυτό δεν υπάρχει κιόλας. Όπως το γεγονός ότι η 1η ύλη είναι μη ον δεν αναιρεί την δυνατότητα της ύπαρξης τα, κατά τρόπον ανάλογο το εν είναι δυνατόν να υπάρχει ως μη ον. Αυτό υποδηλώνει την κατάσταση της μόνιμης στέρησης της 1ης ύλης, την αδυναμία της να αποκτήσει αφ’ εαυτής ποτέ μορφή, σχήμα ή οποιαδήποτε άλλη ιδιότητα των όντων, από την στιγμή που η 1η ύλη προσλάβει ιδιότητα, καθίσταται αισθητό ή πράγμα παύοντας, από 1η ύλη. Μετά εισέρχεται ο νους, ο οποίος περικλείει μέσα του τις ιδέες, που συνιστούν τα πρότυπα.
15. Ιάμβλιχος 270-330, 60 ετών, θεωρείται ο εισηγητής της μαγείας στην Φιλοσοφία.
      1. «Περί του πυθαγορείου βίου», 2. «Προτρεπτικός επί φιλοσοφία»,
      3. «Τα θεολογούμενα αριθμητικά», 4. «Περί της κοινής μαθηματικής»,
      5. «Περί των Αιγυπτίων Μυστηρίων»,
      6. «Περί της Νικομάχου Γερασηνού Αριθμητικής Εισαγωγής» (μόνο αυτό δεν υπάρχει).

            Διδάσκοντας , επιχείρησε, στο πλαίσιο ενός συγκροτημένου συστήματος, να συνθέσει ιδέες του Πλάτωνος και του Πυθαγόρου με την θεουργία. Εισήγαγε μιαν ανώτερη από το εν αρχή, στην οποίαν είναι αδύνατη οποιαδήποτε μορφή αναφοράς, ενώ διαίρεσε τον νου, την δεύτερη στην οντολογική κλίμακα της πραγματικότητας υπόσταση, σε αντικείμενα της νόησης αφ’ ετέρου. Το σημαντικότερο, όμως, στην περίπτωση του, ήταν η ολοκληρωτική αναγωγή της φιλοσοφίας στην μαγεία. Η σωτηρία της ψυχής, μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο μέσω των πράξεων μαγείας, που επιτελούσαν οι καλούμενοι θεουργοί στο πλαίσιο μυστικών τελετών, όπου καλούσαν τους θεούς να παρουσιαστούν ενώπιον τους με την δική τους θέληση. Δεν είναι η φιλοσοφική άσκηση που θα τον ενώσει με το θείον, αλλά είναι, πέραν αυτής, η μαγεία, όπως τελείται στο πλαίσιο των τελετών των θεουργών που θα τον οδηγήσει στην μυστική ένωση του με τον θεό. Στις 3 υποστάσεις –το εν, τον νου και την ψυχή-, στις οποίες διέκρινε ο Πλωτίνος το σύμπαν, ο Ιάμβλιχος υπέθεσε μια ακόμη υπέρτατη, πάνω από το εν, αρχή: το άρρητον. Ο αισθητός κόσμος, δεν δημιουργήθηκε εκ του μηδενός, αλλά από τον μετασχηματισμό της υφιστάμενης ύλης, ο οποίος επήλθε με την επιβολή της ψυχής στην τελευταία αυτή. Η ύλη κάθε αυτήν δεν είχε καμίαν απολύτως μορφή, ήταν παντελής στέρηση, σκοτεινή. Με την είσοδο της ψυχής η ύλη από άμορφη μάζα εξελίχθηκε στον κόσμο των αισθητών, ο οποίος –κατά Ιάμβλιχο- δεν υπήρξε, αποτέλεσμα ενός πρωταρχικού σφάλματος. Η ψυχή στάλθηκε άνωθεν από τον θεό, ώστε, με την εισδοχή της στην περιοχή της ύλης, να συντελέσει στον μορφολογικό μετασχηματισμό της τελευταίας αυτής.
            Διέκρινε 3 είδη ψυχών. Οι καθαρές, οι οποίες παραμένουν σταθερά και αδιαλείπτως προσηλωμένες στο βασίλειο του νου, από τον οποίο, σύμφωνα με την διαδικασία των απορροών, προήλθαν. Όταν οι ψυχές αυτές αισθανθούν την ανάγκη να κατέλθουν στην ύλη και, εισερχόμενες σε σώματα, να βοηθηθούν, με τη παρουσία τους στον αισθητό, άλλες κατώτερες, χάρη στον ακατάλυτο δεσμό τους με το βασίλειο του νου εξακολουθούν, παρά την συμπλοκή τους με την ύλη, να είναι καθαρές.

            Η διδασκαλία του Ιάμβλιχου θεμελιώνεται πάνω στην αρχή «τα πάντα είναι μέσα στα πάντα, αλλά σε καθένα σύμφωνα με τη φύση του» και στο ερμητικό αξίωμα «όπως επάνω, έτσι κάτω», δηλαδή στο αντικαθρέφτισμα των πανομοιότυπων δομών του Μακρόκοσμου στον Μικρόκοσμο. Τα «άφατα σύμβολα, που είναι νοητά μόνο στους θεούς» είναι οι αριθμοί, που αποκαλύπτουν και περιέχουν το κλειδί για την κατανόηση του Σύμπαντος. Η αριθμολογία των πυθαγορείων είναι ουσιαστικό μέρος της διδασκαλίας του Ιάμβλιχου, που την επεξεργάστηκε και τη συστηματοποίησε, χαρτογραφώντας με λεπτομέρεια την εκδήλωση του δημιουργημένου κόσμου, μέσα από διαδοχικά επίπεδα, από το Ένα στα Πολλά.
            Ο ηθικός βίος θεωρείται εξίσου σημαντικός με την καλλιέργεια της ψυχής. Ο Ιάμβλιχος δεν απορρίπτει τον υλικό κόσμο, ούτε το φυσικό σώμα, όπως ο Πλάτωνας που το θεωρούσε «τάφο της ψυχής». Για αυτό η ηθική στάση και η εσωτερική ποιότητα, η συνειδησιακή κατάσταση, του ατόμου είναι ουσιαστικό να εναρμονίζονται με τους συμπαντικούς νόμους. Ο ίδιος ο Ιάμβλιχος κέρδισε με τον εγκρατή και ισορροπημένο τρόπο ζωής του το προσωνύμιο του δίκαιου, ενώ οι μαθητές του τον αποκαλούσαν «θείο» και του απέδιδαν υπερφυσικές δυνάμεις.
            Χωρίς να αντιτίθεται ουσιωδώς στο συνεπές μεταφυσικό και σωτηριολογικό σύστημα του Πλωτίνου, ο Ιάμβλιχος απέρριψε τη νοητική φιλοσοφική άσκηση ως οδό έκστασης και έδωσε αντιθέτως έμφαση στη θεουργία ως μέσον λύτρωσης της ψυχής από τα δεσμά της ύλης. Για τον Ιάμβλιχο η θεουργία αποτελεί αναγκαία επιλογή καθώς εξαναγκάζει τους θεούς, κατώτερες, κερματισμένες όψεις του πλωτινικού Ενός, να ανυψώσουν την «καθαρή ψυχή» από τον φυσικό κόσμο προς την πηγή της, τον νοητικό κόσμο των ιδεών, μέσω μίας αδιάσπαστης οντολογικής αλυσίδας υπερφυσικών πλασμάτων: δαίμονες, ήρωες, άγγελοι, αρχάγγελοι και, τελικώς, οι ίδιοι οι θεοί, πάνω από τους οποίους τοποθετείται μόνον το Εν, η «απόλυτη ενότητα» και αυτάρκης αιτία των πάντων κατά τον Πλωτίνο. Ο Ιάμβλιχος ωστόσο έθεσε την «άρρητον Αρχήν» του πάνω ακόμα και από το Εν, ενώ με τη διδασκαλία του περί του λυτρωτικού φιλοσοφικού ρόλου της θεουργίας διεύρυνε σημαντικά την επιρροή του νεοπλατωνισμού και το πλήθος των ενδιαφερομένων για αυτόν.

ΠΗΓΕΣ:

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
1. ΔΙΟΓΕΝΟΥΣ ΛΑΕΡΤΙΟΥ: «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΠΑΠΥΡΟΥ»-«ΚΑΚΤΟΥ»
2. ΕΥΝΑΠΙΟΥ: «ΒΙΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ ΚΑΙ ΣΟΦΙΣΤΩΝ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΚΑΚΤΟΥ»

3. ΠΡΟΚΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ: «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ», 1954

4. ΣΤΑΜΑΤΗ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ: «ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ», ΕΦΗΜ.«ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», 1966

ΠΕΛΕΓΡΙΝΗ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ:
5. «ΟΙ 5 ΕΠΟΧΕΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ», 1997
6.«ΤΟ ΛΥΚΟΦΩΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ, ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΣΜΟΣ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ», 2003

7. ΡΟΖΕΝΤΑΛ – ΓΙΟΥΝΤΙΝ: «ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ»

8.ΓΙΑΝΝΟΥΛΑΚΗ ΠΑΝΤΕΛΗ: "Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥΣ", ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΑΓΝΩΣΤΟ», 2006
ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΜΟΥ ΧΑΡΙΣΕ Ο ΑΓΑΠΗΤΟΣ ΜΟΥ, Κος ΓΙΑΝΝΗΣ

9.ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ:
«ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ-ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ, ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ»,
ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ», 2008

ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΚΕΙΜΕΝΟ - ΣΧΟΛΙΑ:
7. ΠΑΠΥΡΟΥ
8. ΚΑΚΤΟΥ
9. ΖΗΤΡΟΥ

ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ:
1. «ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ», 2. «LIVEPEDIA», 3. «ΜΟΥΣΑ».



ΑΦΙΕΡΩΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ ΦΟΥΡΑΚΗ ΙΩΑΝΝΗ

ΑΝΑΓΝΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ (ΟΔΥΣΣΕΥΣ)